25 jaar Yamaha R1

In 1998 presenteerde Yamaha de YZF-R1 en blies het merk iedereen (de concurrentie inbegrepen) van tafel. 25 jaar later is de R1 still going strong. Een modeloverzicht van Yamaha’s vlaggenschip.

1998
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vijf kleppen per cilinder, watergekoeld
• 150 pk @ 10.000 tpm
• 107 Nm @ 8.500 tpm
• 177 kg (droog)

De eerste R1 werd op de Eicma van 1997 voorgesteld als 1998-model en kwam in twee versies: blauw of rood/wit met rood zadel. Vijf kleppen per cilinder waren niet nieuw, maar Yamaha plaatste de aandrijfas van de versnellingsbak boven de krukas in plaats van erachter. Heb je een YZF-R1 uit 1998 in goede staat, dan zit je op goud want verzamelaars bieden een fortuin voor dit model.

2000
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vijf kleppen per cilinder, watergekoeld
• 150 pk @ 10.000 tpm
• 107 Nm @ 8.500 tpm
• 175 kg (droog)

Bij de eerste echte update werd de YZF-R1 op meer dan 150 punten aangepast. De 998cc vierpitter kreeg lichtere nokkenassen, een aangepaste transmissie met een langere eerste versnelling, de carburatie werd aangepakt met het oog op een zuiverdere gasrespons en het frame werd op meerdere punten stijver gemaakt. Doel: meer controle en vertrouwen.

2002
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vijf kleppen per cilinder, watergekoeld
• 152 pk @ 10.500 tpm
• 108 Nm @ 8.500 tpm
• 174 kg (droog)

Met de komst van de Suzuki GSX-R1000 in 2001 had de R1 niet langer het rijk alleen. Werk aan de winkel. Het compleet nieuwe, zwartgelakte, hydroformed Deltabox III frame krikte de stijfheid met 30% op. Het blok kreeg een intelligent injectiesysteem met een vacuümzuiger die de luchtstroom naar de motor voor z’n rekening nam.

2004
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vijf kleppen per cilinder, watergekoeld
• 172 pk @ 12.500 tpm
• 110 Nm @ 10.500 tpm
• 172 kg (droog)

Kawasaki lanceerde de brute ZX-10R en ook de Fireblade maakte de stap naar de duizend cc. Yamaha blies een stevig toontje mee door als eerste de magische 1:1 pk/gewichtsverhouding te bereiken. Een alweer compleet nieuw Deltabox frame hielp om het gewicht te laten zakken tot 172 kilo, het kuipwerk werd smaller en strakker, de dubbele uitlaten verhuisden naar de onderkant van het kontje en de nieuwe swingarm was geïnspireerd op die van de M1

2006
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vijf kleppen per cilinder, watergekoeld
• 175 pk @ 10.500 tpm
• 110 Nm @ 10.500 tpm
• 172 kg (droog)

De 2006 R1 was vooral een doorontwikkeling, met als grootste verandering de 20 mm langere swingarm om de motor onder acceleratie stabieler te houden. Kortere inlaatklepgeleiders leverden 3 pk extra op, uiterlijk werd de YZF-R1 opgesmukt met onder andere gouden vorkpoten. Er kwam voor het eerste een SP-versie op de markt met Öhlins vering en gesmede Marchesini’s.

2007
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vier kleppen per cilinder, watergekoeld
• 180 pk @ bij 12.500 tpm
• 112 Nm @ 9.000 tpm
• 177 kg (droog)

Valentino Rossi was geen liefhebber van de super agressieve vermogensafgifte van de vijfkleps M1. De 2007 R1 pakte dat M1-design over en ging op weg met zestien titanium kleppen, aangevuld met ride-by-wire (YCC-T) en een toen revolutionair systeem met variabele luchtinlaten. Dat laatste moest meer koppel onderin én meer topvermogen opleveren.

2009
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vier kleppen per cilinder, watergekoeld
• 182 pk @ 12.500 tpm
• 115 Nm @ 9.000 tpm
• 206 kg (rijklaar)

De 2009 R1 was compleet nieuw. ‘Crossplane’ was de term die alle artikels domineerde, want Yamaha introduceerde in navolging van Rossi’s M1 een crossplane krukas met 270°-180°-90°-180° ontstekingsvolgorde. Het totaal ander motorgeluid/karakter klonk niet alleen de Yamaha-marketeers als muziek in de oren, ook het publiek lustte er wel pap van.

2012
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vier kleppen per cilinder, watergekoeld
• 182 pk @ 12.500 tpm
• 115 Nm @ 10.000 tpm
• 206 kg (rijklaar)

De wereldwijde financiële crisis en de tsunami van 11 maart 2011 hadden de Japanse economie hard getroffen. Binnen het segment van de zware sportmotoren kwamen BMW met de S 1000 RR en Ducati met de Panigale 1199 een deuntje meeblazen. Het antwoord van de Yamaha R1 was niet overtuigend, met de toevoeging van zesvoudig instelbare tractiecontrole en een nieuwe topkuip.

2015
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vier kleppen per cilinder, watergekoeld
• 200 pk @ 13.500 tpm
• 112 Nm @ 11.500 tpm
• 200 kg (rijklaar)

In 2015 transformeerde de R1 compleet. Oogde de ‘oude’ R1 nogal bol, de nieuwe was een stuk ranker, lichter en kwieker terwijl het vermogen steeg en er een pak elektronica (met IMU) aan boord werd gehaald. De zeszuigerremklauwen verdwenen eveneens, ook Yamaha koos voor monobloc vierzuiger-exemplaren. Ook nieuw: de YZF-R1M met carbon kuip en Öhlins elektronisch geregelde vering.

2020 – heden
• 998cc viertakt vier-in-lijn, vier kleppen per cilinder, watergekoeld
• 200 pk @ 13.500 tpm
• 113 Nm @ 11.500 tpm
• 201 kg (rijklaar)

De 2020-update van de R1 en R1M speelde zich vooral af op het vlak van de elektronica met nieuw, tweevoudig instelbaar bochten-ABS en een drievoudig instelbare motorrem. Om met een relatief beperkt aanbod toch zo veel mogelijk circuitrijders te kunnen bedienen, zet Yamaha nu zwaar in op GYTR (Genuine Yamaha Technology Racing) waarbij je een R1 helemaal naar jouw hand kan zetten.

Fotografie Motorrijder archief, Yamaha