De held Pierlucio Tinazzi

Op 24 maart 1999 om 10u46 rijdt een Belgische Volvo vrachtwagen brandend de Mont Blanc tunnel in. Het begin van een verschrikkelijke ramp en een opmerkelijk, gemotoriseerd heldenverhaal.

Geschreven door Pieter Ryckaert       Illustratie Jan Poncelet

Pierlucio Tinazzi, een 37-jarige Italiaanse veiligheidsagent, komt net terug van z’n pauze aan de Franse zijde van de Mont Blanc tunnel wanneer de brandalarmen afgaan. Zijn job bestaat eruit om assistentie te bieden bij gestrande voertuigen in de tunnel, takelwagens op te roepen en het verkeer vlot te laten verlopen. Een vast onderdeel binnen z’n dagtaak is om op z’n motor heen en weer te rijden in de tunnel om een vlotte verkeersflow te garanderen. Kort voor 24 maart heeft hij nog een promotie afgeslagen, hij had geen zin om de hele dag in een controlekamer te gaan zitten. Hoewel de Mont Blanc-tunnel in al z’n donkere engheid geen geweldige motorrit oplevert, is het nog steeds leuker dan in een beklemmend kantoor te zitten wegkwijnen. Wanneer Tinazzi het alarm hoort, aarzelt hij niet: hij springt op z’n BMW K 75 en rijdt meteen de tunnel in. Via het communicatiesysteem in zijn helm laat hij zijn collega’s weten dat hij naar de plaats van het ongeval snelt. De Italiaanse collega’s waarschuwen hem dat het om een brand gaat, waarop Tinazzi snel rechtsomkeert maakt om een zuurstofmasker op te zetten en extra zuurstofmasker mee te nemen.

Levens redden
Wanneer hij opnieuw de tunnel induikt, komt hij vrij snel de eerste overlevenden tegen. Ze vluchten naar de uitgang, weg van de verstikkende rook die intussen het zicht in de tunnel beperkt. Hij stopt bij elk van deze mensen en draagt ze op om zo laag mogelijk bij de grond en dicht tegen de tunnelwand te blijven, omdat daar verse zuurstof de tunnel wordt ingepompt. Hij roept de overlevenden nog toe dat ze zeker niet mogen stoppen, enkel bij de ventilatieopeningen om even bij te ademen.

Daarna rijdt Tinazzi verder de tunnel in en ziet iets verderop de brandende truck opdoemen. De hitte is intussen al intens. Als veiligheidsagent weet hij perfect hoe gevaarlijk een brand in een tunnel is. Maar hij laat de gedachte aan die gevaren niet de bovenhand nemen en rijdt verder. Dichter bij de brand ziet hij de eerste slachtoffers. Door de giftige rook zijn sommigen binnen een paar minuten al gestikt, maar Tinazzi ziet nog overlevers. De hitte wordt al bijna ondraaglijk wanneer hij een eerste overlevende een zuurstofmasker omdoet, op z’n motor hijst en terug de tunnel uitrijdt; zo snel hij kan tussen de gestrande voertuigen, strompelende overlevenden en terwijl hij geen hand voor ogen ziet door de rook. Tinazzi brengt z’n passagier in veiligheid en keert meteen weer om. De rook wordt steeds dikker en de hitte is al vanaf grote afstand voelbaar, maar Tinazzi zet door. Hij vindt nog een overlevende, zet die een zuurstofmasker op en racet met de passagier de tunnel uit. Hij keert nog twee keer terug en zet daarbij ook zijn eigen veiligheid op het spel, maar redt wel telkens een mensenleven.

Gesmolten restanten
En ook voor een vijfde keer rijdt Tinazzi terug de tunnel in, waar het inferno intussen in volle hevigheid woedt. Hij vindt alsnog een overlevende: Maurice Lebras, een Franse trucker, is bevangen door de rook en de hitte. Hij ademt nog, maar is buiten bewustzijn. In de verschroeiende hitte probeert Tinazzi de bewusteloze Lebras op z’n BMW te hijsen, maar dat lukt hem niet. Tinazzi zou terug kunnen rijden. Zichzelf redden. Maar dat doet hij niet. Hij sleept Lebras door branddeur nummer 20, waar hij weigert om de man achter te laten. Hij wacht er op de hulpdiensten, die nooit zullen komen. De brand in de Mont Blanc-tunnel zal nog 56 uur in alle hevigheid woeden, de branddeur was bestand tegen een brand die twee uur zou duren. Als de brand geblust is vinden de hulpdiensten enkel de resten van Tinazzi’s BMW K 75 op een paar meter van branddeur 20. De resten van de motor zijn in het asfalt van de tunnel gesmolten… Pierlucio Tinazzi redde tien mensenlevens, door mensen de juiste weg te tonen of hen eigenhandig de tunnel uit te helpen. Hij kreeg postuum de ‘Medaglia d’Oro al Valore Civile’, de hoogste onderscheiding die je als burger kan krijgen in Italië.

Het inferno
De Belgische truck die de tunnel in reed had waarschijnlijk onderweg een brandende sigaret opgepikt. De sigaret veroorzaakte brand in het luchtfilter, waardoor de chauffeur pas laat opmerkte dat z’n vrachtwagen zwaar rookte. Hij stopte na 6 kilometer, dat is ongeveer exact in het midden van de tunnel, om het vuur te doven. Omdat de vrachtwagen stopte, sloeg de brand echter uit. Het polyurethaan waarmee de gekoelde aanhanger geïsoleerd was, vatte ook meteen vlam. Door de ontstane hitte smolt de 9 ton margarine die aan boord was, waardoor ook de oliën in de margarine gingen branden. De gestopte vrachtwagens in de tunnel vatten kort nadien ook vuur. Er werd berekend dat alle vrachtwagens met hun lading het equivalent van zeven met benzine gevulde tankwagens vormden. Die vuurhaard werd nog aangewakkerd door de ontluchting, die langs Italiaanse kant werd aangezet om de rook richting de Franse kant te blazen. Dat wakkerde het vuur uiteindelijk aan tot een hitte van 1.200 graden, die 56 uur zou aanhouden. De dikke rook bevatte koolstofmonoxide en cyanide, waardoor de meeste slachtoffers door de rook zijn gestikt.

De herdenking
Ieder jaar wordt de Memorial Spadino georganiseerd, een motortreffen en -rit bij de Mont Blanc-tunnel om Pierlucio Tinazzi te herdenken.