Toerroute: van Puurs naar Damme (140 km)

Onze route start aan het Fort van Liezele in Puurs-Sint-Amands. België begon met de bouw van dat fort in 1908, maar toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak was het bouwwerk helemaal nog niet af. De Belgische soldaten die er gelegerd waren hadden dan ook geen schijn van kans tegen de Duitsers, al slaagden ze er wel in om de opmars van de Duitsers flink te vertragen.

Iedereen die al eens de N16 tussen Mechelen en Sint-Niklaas nam, zal vlakbij de Scheldebrug in Temse even gegniffeld hebben bij de richtingaanwijzer naar ‘Buitenland’. Het is een gehuchtje van twee keer niks dat zich heeft genesteld in de oksel die gevormd wordt door de Zeeschelde en een oude arm van die rivier. Steek je iets verder de brug over de Zeeschelde over, dan kijk je links uit over wat ooit de gigantische scheepswerven van Temse waren.

Over kleine landbouwweggetjes gaat het noordwaarts richting Nieuwkerken-Waas en Kemzeke, er komen zelfs een paar kasseistroken aan te pas. Niks van het kaliber Parijs-Roubaix, wel een leuke afwisseling voor het asfalt en beton. Als we in Heikant de Nederlandse grens zijn overgestoken, voegen we de typische Nederlandse bestrating met rode klinkers aan het palet toe.

Het is trouwens niet alleen aan de ondergrond dat je gelijk merkt dat je Zeeland bent binnengereden, ook de omgeving verandert drastisch. Het panorama trekt helemaal open, hoogtemeters maak je enkel nog als je een dijkweg oprijdt of een verkeersdrempel neemt, en water en wind eisen vanaf nu een hoofdrol op in het verhaal. Van Axel tot Philippine en van Pyramide tot Middelburg wordt het landschap gedomineerd door rivieren, kanalen en kreken.

Als we in Sas van Gent stilstaan voor de brug over het Kanaal Gent-Terneuzen, voelen we de wind inbeuken op de flanken van onze motoren. Vlakbij de Nederlands-Belgische grens is Sluis een toeristenval die zijn gelijke niet kent; wij laten er ons echter verwonderen in Bizarium, het museum van bizarre uitvindingen.

In Tol steken we de laatste keer de grens over voor vandaag, de laatste kilometers richting Damme hebben we op de dijk de wind in de zeilen; eerst langs de Schipdonkvaart en finaal op de oostelijke oever van de Damse Vaart. Langs de Damse Vaart sta je als fietser vanuit Sluis snel in Damme, met de motor hebben we een extra lusje gemaakt om te arriveren in de stad die aanvankelijk Hendam heette. Vlakbij Brugge heeft ook Damme charmes te koop en met de massa tavernes met terrassen zal je hier niet snel met honger of dorst vertrekken. Best wel een prima uitvinding, zo’n terras…

De route start aan Fort Liezele aan de Fortbaan in Puurs-Sint-Amands, gemakkelijk te bereiken via de N16 tussen Willebroek en Sint-Niklaas. De eerste 40 kilometer op Vlaamse bodem zijn de traagste, van zodra je de Nederlandse grens bent overgestoken bolt het op de dijken van Zeeland een stuk vlotter. De route bevat geen onverhard en is met elke motor te doen, er zijn ook geen overzetdiensten in het traject opgenomen. Vanaf Damme rij je terug richting binnenland over Brugge en de E40, wie richting Antwerpen moet kiest voor de E34.

Bizarium: Een rariteitenkabinet vol bizarre uitvindingen, maar dan wel in een wetenschappelijk verantwoorde context en met als doel om jou als bezoeker constant uit te dagen. Je vindt er onder meer een aarstrompet, zwemmachine, motor-aangedreven rolschaatsen, het eerste ruimteschip uit de geschiedenis en een exoskelet uit 1617. Bizarium aan de Hoogstraat 35 in Sluis is elke donderdag, zaterdag en zondag van 13 tot 18 uur geopend na reservatie. Bij alle uitvindingen staat uitleg in vier talen en er is een audiogids beschikbaar die nog meer leuke weetjes spuit.

Fort Liezele: Het jonge België koos Antwerpen om politieke, economische en militaire reden als plek waar de politieke leiders zich moesten kunnen schuilhouden mocht een vijand het land binnenvallen. Om die reden werd vanaf 1850 een eerste fortengordel rond Antwerpen gebouwd, Fort Liezele maakt deel uit van de tweede fortengordel die vanaf 1906 werd gebouwd. Het fort staat momenteel in de steigers, vanaf het najaar van 2022 kunnen individuele bezoekers er weer terecht. Het Fortcafé blijft tijdens de werken wel open.

Fort Bornem: Het Fort van Bornem is het laatste fort van de buitengordel dat gebouwd werd. Ook dit fort was nog niet klaar toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak. De site deed na de oorlog dienst als munitiefabriek, momenteel is het een domein met tweede verblijven. Het fort zelf is bouwvallig.

Abdij van Bornem: Gesticht in 1603 was de Abdij van Bornem aanvankelijk een Dominikanerklooster. Tegen het midden van de achttiende eeuw was het klooster vervallen en werd het afgebroken, de kerk bleef staan. Er werd een nieuw klooster gebouwd dat tijdens de Franse Revolutie verbeurd werd verklaard en werd verkocht. Via een aantal tussenstations werd het een afdeling van de Sint-Bernardusabdij van Hemiksem. Tegenwoordig is de Abdij een Bed & Breakfast met Business Center.

Verbeke Foundation: Kunstverzamelaars Geert Verbeke en Carla Lens openden in 2007 langs de expresweg Antwerpen-Brugge hun Verbeke Foundation waar cultuur, natuur en ecologie samenkomen. Laat je verrassen door moderne kunst in een kader dat barst van het groen. Een absolute aanrader voor iedereen met interesse voor kunst en een schitterende locatie voor fotografen om nieuwe technieken uit te proberen.

Oorlogsmuseum Gdynia: Het Oorlogsmuseum Gdynia ligt niet vlak langs de route, maar je hoeft slechts tweehonderd meter om te rijden (sla links de Tweede Verkorting in Axel in). De Polen speelden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog een cruciale rol in de bevrijding van Vlaanderen en ook in Nederland waren de Poolse soldaten heel actief. In september 1944 slaagden ze er in om bij de Derde Verkorting in Axel een brug over het Zijkanaal naar Hulste te bouwen, wat de opmars van de achteropkomende troepen vergemakkelijkte. De Polen noemden de brug naar Gdynia, een stad in Polen. In het Oorlogsmuseum Gdynia van Mario Maas kom je alles over de Strijd om Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen te weten.

Damme: Grevelingen (nu in Noord-Frankrijk), Damme en Biervliet (nu in Nederland) zijn slechts enkele van de havensteden die door de Vlaamse graven Diederik en Filips van de Elzas werden gesticht in de twaalfde eeuw. Op een kruispunt van verschillende kanalen – onder andere met een directe lijn naar Brugge – was Damme een belangrijke handelsstad in de middeleeuwen. Het centrum bulkt nog altijd van de oude gebouwen en op elke straathoek vind je wel een restaurant of taverne.

Tekst en route Bart De Schampheleire • Fotografie Peter Naessens