Is motorrijden sport?

We gingen op zoek naar het antwoord op de vraag of motorrijden sport is met de hulp van bewegingsfysioloog Peter Hespel van de KU Leuven; die alle grote sporters van België, van voetballer tot cyclocrosser, sportief op de rooster heeft gelegd. 

Geschreven door Pieter Ryckaert
Foto’s Target Press, Husqvarna, Jonathan Godin, Peter Naessens

Circuitrijden 

Voor de proef op het circuit van Mettet reed ons proef konijn drie sessies, telkens op een Kawasaki. In oplopende grootteorde waren dat de Z300, Z650 en Z1000. De inspanning op de Z1000 bleek het grootst. De rijstijl kan als ‘intensief aanvallend’ worden beschouwd.

 Feedback Peter Hespel
“Circuitrijden of racen kan als sport worden beschouwd, afhankelijk  van de intensiteit waarmee je rijdt, uiteraard. Actief naast de motor gaat hangen, je elke bocht opnieuw in het zadel hijsen, remmen… Het zorgt er allemaal voor dat sommige spieren wel degelijk stevig aan de slag moeten. De mate waarin je lichaam de motor stabiel dient te houden, is minder extreem dan bij pakweg motorcross; dus uiteraard is de inspanning van een lagere graad. De mate waarin de gebruikte motor een rol speelt, heeft te maken met het gewicht van die motor, de al dan niet hogere snelheden die worden ontwikkeld en wat je lichaam nodig heeft om met die verhoogde snelheid en gewicht om te gaan. Dat is dus perfect logisch. Is circuitrijden sport? Jawel.”

Endurorijden

Voor het endurorijden reden we opnieuw met drie verschillende motoren, de Husqvarna FE350, FE250 en TE250i op de MX/endurobaan De Landsard nabij Eindhoven. Net als op het circuit bleek de inspanning op de FE350, de zwaarste motor, het grootst. Daarbij blijkt de inspanning op papier vergelijkbaar met mountainbiken.

Feedback Peter Hespel
“De inspanning bij motorrijden komt in de eerste plaats voort uit het stabiel houden van de motor. En hoe minder stabiel de motor is, hoe meer inspanning je als rijder nodig hebt om de motor stabiel te houden met je lichaam. Wat motorcrossen of endurorijden betreft, wordt het lichaam ook nog eens extreem belast door de hoge sprongen en hobbels die je telkens moet opvangen. Armen en vooral benen worden daarbij ontzettend hard belast, zeker op topniveau, maar evengoed de rug, nekspieren en noem maar op. Als je als niet-geoefend sporter diezelfde inspanning moet leveren, is de belasting op het lichaam enorm te noemen. Daar komt dan ook nog de mentale stressfactor bovenop, die ook de hartslag zal beïnvloeden. Uiteraard ben je ook tussen de oren minder rustig als je rakelings langs bomen en andere obstakels raast of huizenhoge sprongen maakt, dan dat je ontspannen over een lege snelweg rijdt. Dus is motorcrossen of endurorijden sport? Absoluut, met dien verstande dat de intensiteit waarmee je rijdt de sportieve inspanning zal bepalen – maar daarin verschilt motorcross of endurorijden niet van andere intensieve sporten.”

Flat-track

Voor het flat-tracken reden we met een lichte Yamaha TTR 125 op de flat-trackbaan van Lelystad.

“Zoals je het beschrijft, leunt flat-track dichter aan bij circuitrijden dan bij motorcross. Ook al lijkt de mate waarop je een motor die opzettelijk aan het glijden wordt gebracht stabiel dient te houden me groter dan bij circuitrijden, de aard van de inspanning is van een andere grootteorde dan het motorcrossen. Flat-track, het woord zegt het zelf, is vlak, wat dus dichter aanleunt bij een circuit. Vooral de inspanning van je benen lijkt me een stuk lager dan bij motorcrossen. Het zijn vooral je rompspieren die zullen worden belast. Opnieuw is de intensiteit waarmee je deze motorsport beoefent bepalend voor de vraag of je het als sport kunt bestempelen; dus het antwoord is positief, maar met een ‘maar’.”

Feedback Peter Hespel
“Zoals je het beschrijft, leunt flat-track dichter aan bij circuitrijden dan bij motorcross. Ook al lijkt de mate waarop je een motor die opzettelijk aan het glijden wordt gebracht stabiel dient te houden me groter dan bij circuitrijden, de aard van de inspanning is van een andere grootteorde dan het motorcrossen. Flat-track, het woord zegt het zelf, is vlak, wat dus dichter aanleunt bij een circuit. Vooral de inspanning van je benen lijkt me een stuk lager dan bij motorcrossen. Het zijn vooral je rompspieren die zullen worden belast. Opnieuw is de intensiteit waarmee je deze motorsport beoefent bepalend voor de vraag of je het als sport kunt bestempelen; dus het antwoord is positief, maar met een ‘maar’.”

Sportief rijden op de openbare weg

Tijdens onze 24u met de Frans/Chinese 125’s heb ik één stint gemonitord terwijl ik onderweg was met de Orcal Astor 125. Met een 125 door de Ardennen rijden is behoorlijk intensief, maar weinig fysiek inspannend. Je nek krijgt het het hardst te verduren terwijl je opgeplooid met je neus tussen de tellers ligt om zo weinig mogelijk af te remmen door de luchtweerstand. Bochten die net wel of net niet volgas genomen kunnen worden, het inschatten van het verkeer en de vermoeidheid maken het vooral mentaal een inspanning.

Feedback Peter Hespel
“Je ziet duidelijk dat sportief rijden op de weg niet op dezelfde hoogte staat als circuitrijden. Je kan het vergelijken met 200 watt trappen met een fiets op een vlak stuk weg, of 200 watt trappen bergop. Op het vlakke stuk gebruik je enkel je benen en kan je je bovenlichaam relatief ontspannen. Op een stuk bergop ga je onder meer trekken aan het stuur en wordt het dus een andere inspanning. De alertheid die je beschrijft heeft ook z’n invloed op je hartslag, maar het is geen fysieke inspanning. Als je me vraagt of dit als sport bestempeld kan worden, zou ik dus negatief antwoorden. Het is een intensieve bezigheid, maar geen sport.”

Rijden op een snelweg

Op de terugweg van Biarritz heb ik over een lang stuk snelweg met een Yamaha Tracer 900 GT deze waarden gemeten. De waarden in de auto die je bij de referenties terugvindt, werden korte tijd nadien gemeten; toevallig op hetzelfde stuk weg en in vergelijkbare omstandigheden. Hoewel je het rijden met de motor niet als fysiek ervaart, ligt de hartslag merkelijk hoger.

Feedback Peter Hespel
“De verklaring waarom je een verhoogde hartslag merkt bij het motorrijden, is dat je stiekem toch behoorlijk wat spieren aanspreekt om je motor stabiel te houden. Waar je achter het stuur van een auto letterlijk in een luie zetel zit, gebruik je op een motor alsnog veel van je rompspieren om constant kleine correcties uit te voeren in de stabiliteit van je motor. Je nekspieren worden stevig belast door het gewicht van je helm en het afzetten tegen de rijwind. Je spant ook je rug op om je ruggengraat te beschermen tegen de impact van hobbels. Mocht je dat niet doen, dan bezeer je geheid je rug. En die spiertonus veroorzaakt dus al snel een stijging in je hartslag. Opnieuw is ook je mentale alertheid een factor die daarin meespeelt. Maar een echt fysieke inspanning kan je dit niet noemen. Het is beter dan in je luie zetel of auto zitten, maar je gaat er niet fitter van worden of kilo’s van afvallen. Helaas.

Conclusie Peter Hespel

“Het antwoord op de vraag of motorrijden sport is, hangt dus af van de intensiteit waarmee je rijdt. Zo kan het rijden of racen op circuit en motorcross zeker als sport worden beschouwd. Mij moet je er niet van overtuigen dat toppers in de motorsport echte atleten zijn. Zeker als je gaat motorcrossen op het hoogste niveau moet je atletisch vermogen top zijn.
Ik heb al heel wat mooi volk over de vloer gehad hier, maar iemand als Stefan Everts blijft me bij als een van de grootste topatleten die ik ooit heb gezien. Dat is omdat motorcrossen als sport een totaalpakket vraagt qua inspanning. Het gaat om kracht, maar ook snelheid van uitvoering en uithouding. Dat de hartslag van jullie proefpersoon bij het crossen of endurorijden zulke hoge toppen scheert, is niet meer dan normaal. Maar het is een inspanning die niet vergeleken kan worden met pakweg mountainbiken. Op een fiets gebruik je dynamische spiercontracties. Op een motor zijn het eerder isometrische of statische contracties. Eenvoudig uitgelegd is dat het verschil tussen de mate waarin je je spieren gebruikt om een halter op en neer te bewegen, of om een halter gewoon omhoog te houden. Het vergt in beide gevallen een inspanning, maar de manier waarop je spieren worden gebruikt is totaal anders. Bij het rijden op de openbare weg bereik je nooit de intensiteit die nodig is om van een echte sportieve inspanning te kunnen spreken. En als je op zo’n manier gaat rijden dat het wel een sportieve inspanning gaat benaderen, zou ik ook niet van een gezonde sportbeoefening spreken. Dat je zelfs op de snelweg een zekere inspanning levert, heeft dus te maken met een vorm van spiertonus van de rompspieren, maar fit ga je er niet meteen van worden.”