Home > Motoren > Kort getest: Can-Am Origin

Kort getest: Can-Am Origin

Hilariteit alom als ik de presentatieruimte van de Can-Am Origin in Austin, Texas binnenwandel. Ik heb niet door wat er zo grappig is, tot een lid van de Can-Am crew naar mijn Motorrijder T-shirt met op de borst een grote bougie wijst. “Een bougie, da’s oldschool hé. De toekomst is elektrisch”, merkt de beste man gniffelend op.

De merknaam Can-Am zal de meeste motorrijders wel iets zeggen, in de eerste plaats over de nogal aparte driewielers die ze in 2007 lanceerden. Can-Am heeft echter een veel rijkere geschiedenis, ook als fabrikant van motoren. Opgericht in 1972 als onderdeel van de Bombardier-groep was Can-Am meteen succesvol in de motorcross en enduro.

Door de oliecrisis daalden de verkoopcijfers van motoren echter snel, waardoor Bombardier de focus verlegde naar industriële machines en vliegtuigen. In 1983 verkocht Bombardier Can-Am aan het Britse CCM, in 1987 viel het doek daar voor Can-Am. Evenwel niet definitief, want BRP (Bombardier Recreational Products) viste de merknaam in 2006 op voor de offroad voertuigen en de driewielers die in 2007 op de markt kwamen. Dat is echter geschiedenis en de Canadezen kijken vooral vooruit, naar een elektrische toekomst.

Grote boom
“We beslisten in 2012 al om terug met motoren op de markt te komen en de eerste jaren hebben we werkelijk álle opties onderzocht, ook waterstof.” Uiteindelijk werd er gekozen voor elektrische aandrijving: “We zijn ervan overtuigd dat de markt van elektrische tweewielers zich momenteel op het punt bevindt van de elektrische auto’s in 2018: vlak voor de grote boom”, meldt André Gilbert die binnen BRP de afdeling leidt waar alle elektrische aandrijfunits ontwikkeld worden.

Met motorfabrikant Rotax binnen de BRP-groep was een sterke partner beschikbaar om het ontwikkelingswerk op te starten en bij Ski-Doo hebben ze al een elektrische sneeuwscooter. Met de Origin allroad en de Pulse naked bike heeft Can-Am nu zijn eerste twee elektrische motoren klaar, uit de slides tijdens de presentatie blijkt dat daar op korte termijn nog twee modellen zullen bijkomen.

Blaas warm of koud
Laat een niet-motorrijder een motor ontwerpen en je krijgt gegarandeerd een model dat buiten de lijntjes kleurt. De Origin ontgoochelt allerminst, want op technisch vlak pakt Can-Am toch met een aantal innovaties uit. Te beginnen met de 47 pk sterke elektromotor die in de enkelzijdige swingarm geïntegreerd is. Door de motor daar te monteren worden de aandrijfkrachten losgekoppeld van het rijwielgedeelte, met als eindresultaat een stabielere motor met meer tractie.

Nog cool: de eindaandrijving gebeurt met een ‘silent chain’ die in de enkelzijdige achterbrug draait. Onderhoudsarm (om de tienduizend kilometer de driehonderd milliliter olie verversen en elke vijfentwintigduizend kilometer een keer kijken of alles nog werkt zoals het hoort), goed beschermd voor steenslag en andere mogelijke miserie én uitermate stil zijn de grote voordelen van dit systeem dat Can-Am ook al toepast op zijn sneeuwscooters. De 8,9 kWh batterij komt trouwens eveneens van een Ski-Doo sneeuwscooter.

Op de sneeuwscooter is die voorzien van een verwarmingssysteem om de batterij bij vriestemperaturen optimaal te laten presteren. Voor de Origin werd het verwarmingssysteem omgevormd tot een koelsysteem dat centraal door het batterijpak loopt en ook de motor koelt. De lagere temperatuur van de batterij zorgt voor betere prestaties, minder aftakeling van de cellen en een kortere oplaadtijd. Start je de Origin op, dan voel je aan een lichte zindering in de hele motor dat het koelsysteem draait.

Het dashboard is een joekel van een 10,25” TFT met aanraakfunctie die bij vijf mijl per uur om veiligheidsredenen wordt gedeactiveerd. Vanaf dan surf je met de knoppen op de linker stuurhelft door de menu’s. Voor je gaat rijden hoef je niet eens zoveel in te stellen. Je kiest een van de zes rijmodi, stelt de tractiecontrole in en bepaalt hoeveel passieve en actieve energierecuperatie je wil hebben.

App uit de mouw
De passieve energierecuperatie werkt als je gewoon het gashendel lost, draai je het gashendel naar voren dan komt de actieve energierecuperatie op gang. Je kan zowel de passieve als de actieve regeneratie uitschakelen, of je kiest voor minimum of maximum.

Allemaal vrij eenvoudig, een stuk ingewikkelder wordt het als je met Apple Car Play aan de slag gaat en ook via bluetooth één of twee headsets aan de motor koppelt. Dan zijn de mogelijkheden eindeloos en verandert het TFT-dashboard ineens in een knoert van een navigatiescherm. Het spreekt voor zich dat je nog een hoop hocus pocus vanaf de app kunt doen, anno 2024 is een motor zonder bijhorende app simpelweg ondenkbaar.

Vergeet het maar
Ziet de Origin er in zijn geheel best fraai uit, dan valt het toch een beetje tegen als je naar de details kijkt. Het plastic van het piepkleine opbergvak bovenop de batterij oogt heel goedkoop, het zadel is een soort rubber lap die niet echt stabiel op het frame vastzit en de achterkant van het dashboard is een rommeltje. Niet meteen wat je verwacht van een premium product dat in basisversie bijna achttienduizend ballen moet kosten.

“Jullie rijden met preproductiemodellen, de definitieve machines zullen beter afgewerkt zijn”, klinkt het plechtig. Los daarvan valt het op dat ondanks het lange ontwikkelingstraject een paar onderdelen simpelweg vergeten zijn. ‘Hm ja, een parkeerrem is geen slechte suggestie’ en ‘Noodknipperlichten zeg je? Waarvoor gebruiken jullie die in Europa?’ zijn toch vreemde antwoorden op terechte vragen van journalisten.

Met de 865 mm zithoogte krijg ik net twee voeten aan de grond, het eerste aanvoelen van de Origin is die van een heel ranke motor. De kniehoek is ruim genoeg. Na de opstartprocedure ga je heel gecontroleerd van de plaats. Niks bruuts of schokkerigs: de gasrespons is in elke rijmodus loepzuiver, daarvoor verdienen de Can-Am ingenieurs een dikke high five. Ook als je in Sport rijmodus het gas vol opendraait hoeft de tractiecontrole nagenoeg nooit tussenbeide te komen. In 4,3 seconden sprint je naar 100 km/u, om de batterij te sparen is de Origin begrensd op 80 mijl per uur of 129 km/u.

Baksteen
Is de elektrische versnelling een feest, dan is de vertraging een stuk minder evident. Zo makkelijk de Origin accelereert, zo veel aandacht vraagt hij bij het afremmen. Om energie te recupereren en de actieradius uit te breiden, begin ik met de actieve en passieve energierecuperatie op maximum. Sluit je gewoon het gas, dan komt het systeem niet vervelend tussenbeide.

Dat is wel het geval als je het gashendel naar voren draait en de actieve energierecuperatie aanspreekt. Dan komt de rem fors tussenbeide, maar omdat de negatieve slag van het hendel heel kort is heb je te weinig controle over de motorrem. De ene keer valt de motor bijna als een baksteen dood, de andere keer rolt hij nog wat meters door. Is dat laatste het geval, dan slaag je er niet in om de voorrem erbij te pakken.

Fysiek is het gewoon onmogelijk om tegelijk het gashendel naar voren te draaien én in de voorrem te knijpen. Laat je na een tijdje dat energierecuperatiesysteem voor wat het is, dan kom je erachter dat de J.Juan tweezuigerremklauw op de enkele schijf in het voorwiel niet veel overschot heeft.

Noppes
Voelt de Origin in stilstand rank aan, dan overheerst tot pakweg 60 km/u het gevoel van een topzware motor die niet echt soepel stuurt, terwijl de Dunlop D605 banden vervelend veel trillingen creëren. Bij 60 km/u vallen de trillingen weg en wordt de motor stabieler, eens je de 80 km/u voorbij bent beginnen de banden weer tegen te werken en wordt de motor zoekerig.

In lange bochten heeft de Can-Am met zijn 21” voorwiel een uitgesproken voorkeur voor de buitenkant van de bocht, een effect dat nog versterkt wordt door de zware voorband met zijn redelijk grote schoudernoppen. Kopers doen er goed aan om de rubbers door minder zwaar geprofileerde allroadbanden (type Pirelli Scorpion Rally STR, bijvoorbeeld) te vervangen, het stuurgedrag en comfort op de weg zullen er serieus op vooruitgaan.

Geweer
Ben ik na het road-gedeelte van de presentatie op de saaie wegen rond Austin niet bepaald onder de indruk van de Origin, dan verandert dat als we een uurtje offroad mogen spelen op een paar kilometer lang parcours van smalle paadjes op een ranch. Daar komen de D605 rubbers wél tot hun recht en is het elektrisch offroad rijden een openbaring.

In Offroad+ rijmodus gaat de tractiecontrole uit, het ABS op het achterwiel wordt uitgeschakeld en op het voorwiel tot standje ‘minimum’ herleid. Dat je niet meer hoeft te schakelen of te koppelen en dat je de motor onmogelijk dood kunt remmen zijn gigantische voordelen offroad: gewoon gas geven en je rijlijn uitzetten. Met zijn 187 kilo is de Origin echter een pak zwaarder dan eender welke pure enduromotor en na een potje armworstelen met de Can-Am om hem de krappe bochtjes in te duwen verander ik het geweer van schouder.

Hoeken of lijnen?
In plaats van vanuit de schouders en ellebogen de voorkant de bocht in te douwen, glij ik met een geblokkeerd achterwiel naar elke bocht toe om dan op het gas de bocht uit te sturen. Je rijdt dan eerder hoeken in plaats van lijnen, maar het werkt wel op de Origin. De tamelijk basic vering (vooraan niks instelbaars) kan het allemaal best behappen en slaat nooit door, de achterkant veert soms wel een tikkeltje te snel uit waardoor ik een paar flinke stompen in mijn onderrug krijg. De in de swingarm geïntegreerde ketting hoor je niet, de enorme grip van het achterwiel voel je constant.

Conclusie
Hoe vooruitstrevend de Can-Am Origin op technisch vlak ook is (watergekoelde batterij, motor en kettingaandrijving in de swingarm) en hoe sterk ik de gewaagde zet van BRP ook apprecieer, je kan niet om de vraag heen wie deze motor gaat kopen. Voor echt avontuur is de actieradius ontoereikend (van de geclaimde honderdvijftien kilometer hou je er in werkelijkheid nooit meer dan honderd over), om elke dag mee naar je werk te rijden biedt de Origin te weinig bescherming en wil je enkel offroad spelen dan zijn er lichtere elektrische alternatieven. De early adopters dan maar, de dames en heren die tuk zijn op de laatste nieuwe snufjes? Als ze achttienduizend euro kunnen missen zal het inderdaad van hen moeten komen.